لیزوزیم که به عنوان مورامیداز و یا ان استیل مورامیک هیدرولاز نیز شناخته شده است ، یک آنزیم گلیکوزیدازی است. واژه لیزوزیم در اصل برای توصیف آنزیمی به کار رفته است که دارای فعالیت لیتیک علیه سلول های باکتریایی است. این آنزیم بسیار با ارزش ، با نقش های متعدد پس از کشف توسط الکساندر فلمینگ در سال 1922 به صورت تجاری تهیه شد .
ساختار لیزوزیم : این آنزیم متشکل از 129 آمینو اسید با وزن مولکولی 4/14 کیلودالتون و PI در محدوده 11-5/10 بوده و PH اپتیموم فعالیت آن 2/9 می باشد. این پروتئین چهار باند دی سولفید است که در حدود 3/0درصد وزن آن را قند تشکیل می دهد .
آمینو اسید لیزوزیم که نقش کاتالیتیکی دارند، عبارتند از : تریپتوفان (108 ) ، اسید آسپارتیک (75) اسید گلوتامیک های شماره های 51 و 35 . (1)
عمل لیزوزیم : نقش بارز لیزوزیم خاصیت ضد میکروبی آن است . در واقع یک آنتی بیوتیک طبیعی است و به تشخیص بسیاری از بیماریها کمک می کند. لیزوزیم به هیدرولیز پیوند گلیکوزیدی (4 ، 1 ) بین ان استیل مورامینیک اسید و ان استیل گلوکز آمین در پلی ساکاریدهای دیواره سلول باکتری، سرعت می بخشد و هم چنین پیوندهای گلیکوزیدی 4 ، 1 در کیتین را هیدرولیز می کند. آکیتین ، پلی مری از ان استیل دی کلوگز آمین است . فعالیت ضدمیکروب لیزوزیم بر باکتری های گرم مثبت بیشتر است . باکتری دی گرم منفی نسبت به عمل باکتریولیتیک آنزیم آسیب پذیری کمتری دارند. تصور می رود اختلالات آسیب پذیری در رابطه با ساختار پوششی پیچیده باکتریهای گرم منفی مانند ای کلای یا سالموتلاتیفی موریوم باشد. (5) در حالیکه باکتری های گرم منفی دیگر مانند
سالمونلاوشیگلا در برابر لیزوزیم حساسیت بیشتری دارند .(4) اگرچه مکانیسم عملکرد
لیزوزیم به عنوان یک عامل محرک ایمنی به خوبی روشن نشده است . اما تصور می شود پیوند لیزوزیم به لیپو پلی ساکارید اندوتوکسیک باکتریایی نقش مهمی در فاگوستیوز بعدی باکتری های مهاجم به بدن بازی می کند.
خواص و کاربرد لیزوزیم
نقش بازر لیزوزیم خاصیت ضد میکروبی آن است . در سال 1992، کمیته کارشناسی مشترکFAO/WHO در رابطه با افزودنی های غذایی اعلام کرد که لیزوزیم برای افزودن به مواد غذایی ایمن است . ( 2 )
این آنزیم شماری از ویژگی های مهم برای نگهداری غذای ذخیره شدنی مانند کنسروها را نشان می دهد.
لیزوزیم در واقع یک آنتی بیوتیک طبیعی است و به تشخیص بسیاری از بیماریها کمک می کند. به طور
چنین اسرمن نشان داد که لیزوزیم به عنوان یک ناقل واسط در فعالیت آنتی تومور ماکروفاژها دخالت دارد.
در تحقیقات دیگر، پیشنهادات شده است که عمل لیزوزیم سفیده تخم مرغ می تواند در برابر بیماریهای باکتریایی، ویروسی یا التهابی نقش محافظتی داشته باشد .(3)
لیزوزیم در آئروسل ها و برای درمان بیماری ریوی مرتبط به نایژه ، به صورت پیشگیری کننده برای پوسیدگی های دندانی و محافظت از بافت بینی مورد استفاده قرار گرفته و برای محافظت یا ترمیم موضعی ضایعات التهابی و دیستروفی حقیقی پوست و بافت های نرم (مثل سوختگی ها، بیماری های ویروسی) با پمادهای متنوع درمانی ترکیب شده است