جهان زیست شناسیWorld of Biology

معروف ترین جامعه از میان چهار نوع حشره ی " اجتماعی " موریانه ها ، مورچه ها ، زنبور های عسل و زنبور های بزرگ به زنبور عسل تعلق دارد . جمعیتی از این زنبور ها شامل سه طبقه اجتماعی با ساختمان بدنی کاملا مشخص است که عبارتند از یک ملکه ، ده ها یا صد ها زنبور نر و حدود 20 تا 80 هزار زنبور کارگر . ملکه و نرهای بدون نیش بارورند و عمل اصلی آنها تولید مثل کردن است . کارگر ها که جثه ای کوچکتر دارند ، همگی ماده های عقیمند . کارگر ها لانه یا کندو را می سازند ، از کلونی در برابر زنبور های غریبه و دشمنان محافظت می کنند ، غذا جمع می آورند ، به ملکه و نر ها غذا می دهند و از نوزادان پرستاری می کنند .

راهبردهای دفاعی حشرات

حشرات گروهی از جانوران اند که رنگهای گوناگونی را به نمایش گذاشته اند ،این مسئله به خصوص در مورد پروانه ها ،شب پره ها و سوسک ها واقعیت دارد .حتی در درون یک گونه ممکن است الگوهای رنگی در فصول مختلف بسیار متغیر باشد،حتی ممکن است رنگ جنس نر و جنس ماده با هم متفاوت باشد.برخی از الگوهای رنگی وپیکربندی در حشرات برای گول زدن صیادان سازش یافته اند مانند الگوهایی که به منظورتقلید(شباهت به گونه سمی توسط یک گونه غیر سمی)رنگ امیزی هشداردهنده واستتار(هم رنگ شدن یا شکل برای عدم جلب توجه)انجام می شوند.

حشرات علاوه بر رنگ روش های دیگری نیز برای محافظت ازخویش دارند.اسکلت خارجی در بسیاری موارد یک محافظ خوب محسوب می شود.بعضی از حشرات ،مانند ساس های بد بو رایحه و طعم بسیار بد ودافع ایجاد می کنند بعضی دیگر با راهبردهای تهاجمی موثر از خود دفاع می کنند در حالی سایر حشرات هنگام احساس خطر در دویدن به سوی پناهگاه سریع عمل می کنند.

بسیاری از حشرات در میدان نبرد ،از مواد شیمیایی متنوعی استفاده میکنند .بعضی از آنها برای عقب راندن مهاجم از مزیت طعم و بوی بد یا خواص سمی خود سود می برند .بعضی حشرات مواد سمی ترشح می کنند که به صورت مکانیکی جلو تهاجم صیاد را می گیرد.کرمینه بعضی پروانه های مونارک،همانند برخی از گونه های گیاه استبرق یا گیاه برگه شیر  گلیکوزیدهای قلبی تولید می کنند،این مواد طعم ناخوشایندی به لارو وپروانه بالغ می دهندکه موجب ایجاد تهوع در پرندگان صیاد می شود .از طرف دیگر سوسک های آتشین (بمب انداز)افشانه سوزانندهای ایجاد میکنندکه درمقابله بامورچه های مهاجم یا سایر دشمنان کارایی بسیاری دارد.

ستیز بین شکار و شکارچی در تکامل راهکارهای دفاعی جاندارانی که شکار بالقوه محسوب می شوند،به نوعی مهارت هنری تبدیل شده است.بسیاری از جانوران لذیذ از طریق انطباق رنگ زمینه محیط یا مشابهت با برخی اشیای غیر خوراکی محیط اطراف(مانند چوب)از دید صیاد پنهان می شوند.این نوع راهکار دفاعی ،استتار نامیده می شود.جانوران سمی یا ناخوشایند،برخلاف راهکار دفاعی استتاری،راهبرد به نمایش گذاشتن خود رابا رنگهای روشن و مشهودرابرگزیده اند.

زمانی که یک جاندار ناخوشاینددارای رنگهای هشدار دهنده باشد،مزایای فریبکاری برای یک شکار خوش طعم افزایش می یابد،جانداران غیر سمی می توانندباتقلید از جانداران غیر سمی،صیادان بالقوه رل بفریبنداین پدیده تقلید باتزی نامیده میشود.مارهای مرجانی وپروانه های مونارک هر دو سمی ودارای رنگهای روشن اند.مارهای مرجانی دارای نیش کشنده اند وپروانه های مونارک به این علت که کرمینه آنهااز نوعی گیاه شیرابه دار تغذیه و سم ان راذخیره می کند،مسموم کننده است.هر دو گونه توسط  گونه های مقلد (سلطان مار آریزونایک گونه غیر سمی است که از طرح رنگ آمیزی مار مرجانی تقلید می کند)مورد تقلید قرار گرفته اند.گونه هایی که سمی نیستنداما الگوی طرح ورنگ شبیه گونه سمی دارند،مقلد نامیده می شوند.

در نوع دیگری از تقلید کهتقلید مولری نامیده می شود،دو یا چند گونه سمی به یکدیگر شباهت دارند.یک جانور سمی از مشابهت با طرح و نقش جانور سمی دیگر چه سودی می برد؟پاسخ این است که یک جانورشکارچی فقط کافی است که سمی بودن یک گونه راتجربه کندتا از همه گونه های مشابه دوری کند.

دانشمندان دانشگاه لیدز، نوعی حشره را شناسایی کرده‌اند که بالاترین شنوایی را در دنیای حیوانات داشته و 150 برابر حساستر از حس شنوایی انسان است.

به گزارش سرویس علمی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، شب‌پره بزرگ موم‌خوار(Galleria mellonella) در کندوی عسل تخم‌ریزی کرده و لاروهای آن از موم و ضایعات این کندوها تغذیه می‌کنند.

اکنون پژوهش جدیدی که در مجله Biology Letters منتشر شده، نشان داده که این موجود از حساسیت فرکانسی بسیار بالا در گوش ساده ساخت خود برخوردار است.

جام علمی: برخی حیوانات در دنیا هستند که می توانند در بدن خود نور ایجاد کنند. این حیوانات به عنوان شب تاب شناخته می شوند و البته از جمله نادرترین حیوانات به شمار می روند. در بدن این حیوانات غالبا فلورسنت های خاصی دیده می شود که این خاصیت شب تابی را ایجاد می کند.

** ماهی مرکب هاوایی

در اعماق اقیانوس ها که تاریکی محض وجود دارد یک ماهی همیشه نورانی به نظر می رسد. ماهی مرکب هاوایی دارای اندام های خاصی است که می توانند نور تولید کنند. آن ها با استفاده از پروتئین های مصرفی این نور را تولید کرده و جالب است که می توانند آن را کنترل هم بکنند به طوری که برای مشاهده مسیرش نور را روشن می کند اما با دیدن یک شکارچی سریع میزان نور را ضعیف کرده و پنهان می شود. آن ها قادرند میزان پرنگی و کمرنگی نور را کنترل کنند.