مهدي زاده اسد اله M. Sc دانشگاه تربيت مدرس ، تهران ، گروه فيزيولوژي
چكيده:ترميم زخم پديده اي است پيچيده ، ولي منظم كه در آن تعدادي از فرايند هاي سازمان يافته و هماهنگ از قبيل باز سازي سلولهاي پارانشيمي ، مهاجرت و تكثير سلولهاي پارانشيمي و سلولهاي بافت همبند ، ساخت پروتئينهاي ماده زمينه برون ياخته اي و طراحي مجدد بافت همبند و اجزاء پارانشيمي و كلاژني ، دخالت دارند .سرعت التيام زخم تحت اثر فاكتورهاي مختلفي در يك يا چند مرحله ترميم زخم ، از جمله هرمون رشد و فاكتورهاي پپتيدي موثر بر رشد ، تغذيه ، ويتامينها ، داروها ،هورمونهاي استروئيدي ، اكسيژن و …. قرار مي گيرد همچنين سيگار ، نيكوتين و تركيبات موجود در آن از جمله عواملي هستند كه بر فرآيندهاي فيزيولژيك بدن تأثير مي گذارند . در تحقيق حاضر اثرات مصرف نيكوتين در ترميم زخم به صورتهاي داخل صفاقي ، موضعي و استنشاقي مورد بررسي قرار گرفت در اين تحقيق از موش سفيد صحرايي نر به وزن200-250 گرم استفاده شود . حيوانات در قفسهاياستاندارد نگه داري مي شدند و آب و غذا بدون محدوديت در اختيارشان قرار مي گرفت ، درجه حرارت اتاق بين c 2 +20 حفظ مي شد ، زخمهاي برشي به ضخامت كامل پوست پس از تراشيدن و تميز كردن حيوان در دو طرف ستون مهره ها ايجاد شد . براي ارزيابي بهبودي زخم از پارامترهاي مختلفي از قبيل تغييرات طول و سطح زخم ، طول دوره بهبودي ، درصد بهبودي و اندازه گيري قدرت كشش زخم استفاده شد . نتايج اين تحقيق نشان داد كه طول دوره بهبودي در حيوانات تحت درمان با نيكوتين و دود سيگار افزايش پيدا مي كند و به بيست روز مي رسد ، درصد بهبودي حيوانات نيكوتيني در روزهاي 2و4و8 و 12و 16 ، نسبت به گروه كنترل كاهش يافت ، قدرت كشش زخم در حيواناتي كه از نيكوتين و دود سيگار استفاده كردند نسبت به گروه كنترل كاهش پيدا كرد . دوزهاي مختلف نيكوتين اثرات مشابهي در بهبودي زخم نشان دادند ، تزريق داخل صفاقي و موضعي نيكوتين اثرات مشايهي در بهبودي زخم داشت و سير بهبودي زخم را باتأخير همراه كرد كشيدن سيگار با روش passive smoking هم اثراتي مشابه با تزريق حاد و مزمن نيكوتين ، نسبت به گروه كنترل نشان داد . بررسي نتايج بدست آمده نشان داد كه نيكوتين بر بهبودي اثرات مضر و منفي دارد و با توجه به نتايج حاصل از اثرات منفي نيكوتين و سيگار مي توان به اين ترتيب عنوان كردكه نيكوتين ماده مؤثر بر عروق است كه در حالت تزريقي يا استنشاقي ، قادر به رها كردن كاته كول آمين ها از بخش مركزي غده فوق كليه است و با انقباض عروق پوستي و كاهش جريان خون باعث كاهش التيام زخم و افزايش طول دوره بهبودي دوره مي شود
واژگان كليدي :
ترميم زخم ، نيكوتين ، سيگار ، قدرت كشش زخم